یوگا از ريشه کلمه سانسکريت يوج (Yuj) به معنی اتحاد و يکی شدن گرفته شده است.
یوگا راهی است که در آن نيروهای درونی انسان اعم از جسمی، روانی و روحی، پرورش ميابند و پس از شکوفايی بين آنها توازن و تعادل برقرار میشود؛ اين توازن و تعادل به نوبه خود فرد را به وحدت با جهان هستی و خالق جهان هدايت خواهد کرد.
یوگا ورزشی کم هزینه و کارامد که به تسلط بر روان و اعصاب کمک کرده و شادابی و نشاط را به ارمغان می آورد .
یوگا ورزشی جسمی و روانی میباشد که در شبه قارهٔ هند و توسط هندوها بوجود آمده‌است ، ریشه یابی دقیق این ورزش که توسط چه شخصی و دقیقآ چگونه بوجود آمده کمابیش ناممکن است چرا که تاریخ شکل گیری یوگا به سالهای بسیار دور برمیگردد.
باكنترل تنفس و نـگاه داشـتـن بدن در وضعيتهاي ثابت يا همان "آساناس" یوگا ايجاد توازن و هارمونی ميكند.
به هرحال یوگا سحر و جادو نيست ، يوگي ها "اساتيد يـوگـا" قادر به ناپـديـد شدن و يا بـلـنـد شـدن از روي سـطح زمـيـن نيستنـد امـا آنها ميتوانند كارهاي غير عادي و شـگفت آور مـتـعـددي هـمچـون نـگاهـداشتن نفسهايشان براي سـاعـتـها و يـا كند كردن ضربان قلبشان به منظور تقليد حالت مرگ، انجام دهند.
یوگا با قدمتی چند هزار ساله، درمشرق زمين متولد شد اما امروزه در اقصی نقاط دنيا گسترش يافته است.
تمرينات یوگا
تمرينات یوگا شامل 5 عنصر كليدی ميباشد
۱. تنفس مناسب ۲. تمرين ۳. تمدد اعصـاب
۴. رژيـم غذايي ۵. تفكر مثبت و تعمق یعنی مديتيشن
تمرينها و يا آساناس به قـصـد بـرطـرف كردن گرفتگي عضلات, استحكام اندامهاي داخلي و بهبود انعطاف پذيري مـفاصل و ربـاطـهـای بدن طرح ريزي شده اند.
اهداف یوگا
اهداف یوگا را میتوان به صورت زير خلاصه کرد
» داشتن حسن خلق و ارتباط درست با خود و ديگران » آموختن اصول بهداشت ذهنی و روانی
» صلح درونی » دوستی و خير خواهی نسبت به ديگران » پاک سازی درونی » تعالی معنوی
يوگای عملی
يوگای عملی از ۸ رکن اساسی تشکيل میشود
۱. ياما Yama : تعليم چگونگی رفتار اجتماعی : صداقت ، راستگویی ، امانت داری ، تعدیل تمایلات جنسی ، عدم حسادت ، احترام به حقوق دیگران ، خودداری از فریب و نیرنگ ، ایجاد روابط دوستانه و آزار نرساندن به ديگران
۲. نياما Nyama : تعليم انتظامات فردی : نظم در کارها ، پاک نگاه داشتن جسم و روان ، قانع بودن ،از خود یا ديگران انتظارات متناسب داشتن ، آرام و شجاع بودن ، در مقابل مشکلات زندگی پايداری کردن ، شناخت ضعفها و توانايیهای خود ، رضایت و تسليم در برابر خواست خدا
۳. آسانا Asana : تعليم حرکات جسمی و نرمش های يوگا : انجام حرکات ويژه يوگا به صورت منظم و درست، در راستای ايجاد و حفظ سلامت جسم و روان
۴. پراناياما Pranayama : تعلیم کنترل تنفس : کنترل بخش های گوناگون تنفس شامل دم، بازدم و زمان حبس نفس برای اثرات مثبت گوناگون در بدن و کمک به تمرکز افکار و حفظ سلامت
۵. پراتياهارا Pratyahara : تعلیم کنترل ذهن از خواهش های نفسانی : پاکی ذهن از خواهشها، کشمکش ها و اضطراب ها برای آغاز تمرکز درونی و تعالی روحی ، هوشیاری در برابر دريافت ها و واکنش های خود در برابر محرک های بيرونی و کنترل انها ، مثبت نگری به وقايع بيرونی برای کسب انرژی روحی و روانی
۶. دهارانا Dharana : تعلیم تمرکز فکر و توجه کامل روی فعاليت ها : رهایی از تنش ها و اضطراب ها برای تمرکز هرچه بيشتر روی اعمال و افکار و شکوفایی بيش از پيش استعدادهای درونی
۷. دهيانا Dhyana : تعلیم خلاء ذهنی و مديتيشن : قرار دادن ذهن در نوعی خلاء ويژه برای ذخيره سازی انرژی روانی و امکان رشد توانايی های ذهنی و رسیدن به وحدت با کائنات
۸. سامادهی Samadhi : بالاترين مرحله يوگا : وصل، پيوستن و يکی شدن با خالق مترادف است ، در اين مرحله ديگر سالک ميان خود ، خدا و هستی هيچگونه جدايی نمیبيند
فلسفه یوگا
یوگا دارای ابعاد فلسفی و در عین حال کاربردی میباشد و به گفته کارشناسان این ورزش، فلسفه یوگا با روح درونی انسان، گیتی و چگونگی ارتباط و پیوستگی این دو سروکار دارد.
تمرینات یوگا میتواند روح انسان را تقویت کند و آن را به آفریننده جهان هستی نزدیکتر کند تا بدین صورت انسان از لحاظ روحی، درک بیشتری به خود و خدای خود داشته باشد.
یوگا شناختي مستقيم و بي واسطه از ژرفاي هستي خويش و هماهنگي با قوانين طبيعت است و اين معرفت شهودي در پي سلوكي پيگير و عشقي صادقانه حاصل ميشود.
در پي اين سلوك ، فرد تسلطي همه جانبه بر قواي تن ، احساسات و افكار خود پيدا ميكند و در نهايت ميتواند خود را از حیطه تغيرات احساسي و نگرانيهاي فكري فراتر برده ، در عمق قلب خود قرار يابد ، جايي كه تلاطمات فكري و محيط خارجي قادر نيست تاثيري بر آن داشته باشد.
در مورد واژة یوگا اختلافاتي ديده ميشود و آن را به معاني : اتحاد و وصال ، رؤيت و نظارت و كنترل و به زير يوغ آوردن به كار برده اند.
نه تنها در مورد ريشة واژه یوگا اختلافاتي ديده ميشود ، بلكه در تعاريف و توضيحات مشروحی كه درباره يوگا در متون گوناگون آمده نيز تفاوتهايي وجود دارد و اين در حالی است كه متون كهن و مختلف يوگا ، تعاريف متنوع يكديگر را تأييد كرده اند.
ولي در واقع هيچ تعريف مشتركي پيرامون اين تجربه عميق ارائه نشده است و ظاهراً در اكثر موارد ، زاويه ديد اساتيدی كه یوگا را تعريف كرده اند با يكديگر متفاوت بوده است.
یوگا تعريفي از يك گروه محدودي از تمرينات يا حالت معيني نيست ، بلكه بيشتر اشاره به مجموعه اي از فنون ، از ساده تا بسيار پيشرفته و احوال باطنی مختلف و در واقع يك سير و سلوك كامل دارد.
روشن بينان و دانايان بسياري بويژه در هند ، در پس سالها تزكيه نفس و مراقبه هاي ژرف ، حالاتي متفاوت از آگاهي را كشف و تجربه كردند ، مجموعه اين حالات و فنون و تعاليمی كه براي درك و وصول به اين احوال توسط آن مردان خردمند طراحي و دريافت شد یوگا خوانده ميشود.
هر كدام از اين خردمندان ، جنبه هايي خاص از اين معرفت گسترده را مورد توجه قرار داده و براساس آن تعريفي ارائه كرده اند ، البته اين تعاريف از هم بيگانه نيستند ، آنها تماماً در حول خودشناسي و بالا بردن توان فردي و توسعه آگاهي متمركز ميباشند .
ولي برخي روش اين علم و بعضي غرض از اجراي اين فنون و گروهي نيز غايت اين تعاليم را توصيف و تشريح كرده اند بنابر اين براي درك بهتر از اين معرفت گسترده و نه چندان روشن ، مطلوبتر آن است كه اين تعابير مختلف را در كنار هم گذاشته و از همة آنها بهره بريم.
سير تحولات يوگا
سير تحولات يوگا را به لحاظ تاريخی ميتوان در ۵ مرحله بررسي كرد
۱. عصر ودايی ( Vedic Yoga )
۲. دوران پيش از كلاسيك ( Preclassical Yoga )
۳. دوران كلاسيك ( Classical Yoga )
۴. دوران بعد از كلاسيك ( Post Classical Yoga )
۵. دوران مدرن ( Modern Yoga )
بررسی دوران تحولاتی یوگا
۱. عصر ودايی ( Vedic Yoga ) : هر چند در اين دوران مستقيماً از واژة يوگا نشاني نميابيم، ولی پنداره‌های قابل استنادي در متون ودايي يافت ميشود و منظور از متون ودايي چهار جنگ كهن به نام‌هاي زیر است:
ریگ‌ودا Rig veda / ساما ودا Sama V / ياجور ودا Vajur V / آتاروا ودا Atharva V
در واقع كهن ترين متون مكتوب و ادبيات بشري همین کتاب‌ها هستند و طي تحقيقات باستان شناختي در دو دهة اخير سرآغاز تمدن در هند از هفت هزار سال پيش از ميلاد از ناحيه اي نزديك به دهكده مهرگر ( Mehrgarh ) آغاز شده است .
در هزاره سوم پيش از ميلاد منجر به ساخته شدن شهرهاي بزرگ و مهمي مثل موهنجو دارو (Mohenjo daro) هاراپا ( Harappa) و دلاويرا (Dholavira) شد.
۲. دوران پيش از كلاسيك ( Preclassical Yoga ) : اين تمدن از شرق گنگ به طرف افغانستان و از ايران به سوي بمبئي توسعه يافت و تمدن كهن را عموماً به نام تمدن ساراسواتي (Sarasvati) ميشناسند.
طبق نگرشهاي ودايي شعور ناب و وجود متعال كه خالق هستي از روي عشق و مهر بوده است "وداها" را به نوع بشر آموخت تا چگونگي زيستن در همسويي با قوانين "دارما" حفظ شود.
به اين معنا "وداها" در قلب خود مفهوم "يوگا" را در بر دارند هر چند كه تنها از طريق واژگاني چون "تاپا" (Tapah) در اين دوران به يوگاي اصطلاحي نزديك ميشويم.
براي درك بهتر و كامل وداها ريشی ها ، ودانگا (Vedanga) را بمنظور فهم و استفاده از وداها ارائه كردند.
آنگا (Anga) به معناي شاخه و بخش است پس ودانگا يعني اجزاء و شاخه هاي ودا كه شامل موارد زیر میشود:
Kalpa - Shiksha - Vyakarana - Nirukta - Jyotisha - Chandas
از طرفي زمينه ديگري از آموزشهاي ودايي به نام اوپاودا (Upaveda) نيز به منظور استفاده کاربردی از وداها شكل گرفت كه شامل موارد زیر بود :
Ayurveda (طب ودايي) - Dhanur Veda (ورزش رزمي ودايي) - Sthapatya Veda (معماري ودايي) -Gandharva Veda (موسيقي ودايي) - Upanishad (متون اوپانيشاد) - Bhagavad Gita (باگاواد گيتا)
در اين دوران به صراحت واژة يوگا و ابعاد عملي يوگا قابل بررسي است و مهمترين پيام اين دوران شناسايي آتما ( Atma ) و برهما ( Brahma ) و طريق همسويي بين آن دو از طريق سلوك و معرفت است.
از ديگر دستاوردهاي مهم اين دوران طبقه بندي سه گانة آگاهي بشري و امكان استقرار و يگانگي در آگاهي(Chatur Avasthanam) يكپارچه است.
۳. دوران كلاسيك ( Classical Yoga ) : در اين دوران خلاصه و زبده تمام آموزه هاي يوگايي تا آن زمان در متني به نام يوگا سوترا Yoga) Sutra) توسط حكيم و يوگي نامدار هند، پاتانجلي، گردآوري و تدوين شد.
به همين دليل اين دوران را به نام دوره پاتانجلی يا دوره يوگای هشت مرحله ای نيز ميشناسند ، يكي از مهمترين دستاوردهاي اين دوران طبقه بندي راه عملي يوگا به هشت مرحله است:
ياما Yama - نياما Nyama - آسانا Asana - پراناياما Pranayama - پراتياهارا Pratyahara - دارانا Dharana - ديانا Dhyana - سامادي Samadhi
۴. دوران بعد از كلاسيك ( Post Classical Yoga ) : در اين دوران يوگی ها سعی در ارتباط بيشتر با مردم دارند و در نتيجه آموزه های خود را نيز قابل فهم‌تر ارائه كرده اند.
از مهم ترين متون در اين دوران ميتوان به هاتا يوگا پرادي پيكا Hatha Yoga Pradipika، گراند سامهيتا Ghrand Samhita ، شيوا سامهيتا Shiva Samhita اشاره كرد.
در اين عصر تعاليم عملي تر و قابل فهم تر يوگا مثل "هاتا يوگا" گسترش يافت و به موازات آن گروه‌ها و سنتهاي گوناگون آموزش اين روشها مانند سنت نات ( Nath ) نيز مورد توجه قرار گرفتند.
۵. دوران مدرن ( Modern Yoga ) : در اينجا اشاره به دورة حكومت بريتانياي كبير بر شبه قاره هند ضروري به نظر ميرسد چرا كه انگليسي ها بويژه كمپاني هند شرقي مايل به توسعهٔ آموزشهاي سنتي معلمين و گوروهاي هندي نبود.
ولي سرانجام در سال ۱۸۹۳ با سخنراني سوامي ويوكاناندا ( Sw. Vive Kananda ) و متعاقب آن ورود سوامي يوگاناندا ( Sw. Yogananda ) در سال ۱۹۲۰ به آمريكا، يوگا وارد مرحلهٔ امروزين خود شد.
يعني گسترش بيش از حد به كمك وسايل ارتباط جمعی، يافتن مباني علمي براي تمرينات يوگا، استفادة قاعده‌مند از فنون يوگا براساس نگرشهاي علمي و سرانجام عوام زدگي و فراموش كردن پيام و اهداف اصلي دانش يوگا.
فواید یوگا
یوگا فواید و ویژگی‌های گسترده‌ای دارد ، توجه کنید که اگر این ورزش به طور مرتب و از سنین پایین شروع و پیگیری شود، فواید آن چند برابر خواهد شد.
از فواید یوگا میتوان به نکات زیر اشاره کرد
تقویت در دقت و تمرکز ، تقویت تفکر و روشن بینی و امیدواری ، تقویت قدرت تخیل و خلاقیت ، تقویت اعتماد به نفس و مثبت گرایی
تقویت قالبیت هماهنگی ذهنی با فیزیکی بدن (کنترل بهتر بدنی) ، تقویت اعتقاد (اعتقاد به خالق هستی با برانگیختن قدرت اندیشه و آرامش)
تمرینات اصلی یا همان وضعیت های یوگا که به آنها آسانا نیز گفته میشود، تمرینات کششی بی خطری هستند که به غیر از انعطاف پذیری و تمرکز فکری، خسته گی را از بدن شما دور میکنند.
آموزش ۲ تمرین یوگا
تمرین کماندار ۱ : باعث به حرکت در آمدن تقریبا تمامی مفاصل دست و پا میگردد، که این عمل سبب انعطاف پذیری بیشتر این مفاصل میشود ، تمرین کماندار به بهبود تعادل فیزیکی و هماهنگی حرکات بدنی کمک فراوان میکند.
برای انجام این وضعیت، برروی زمین بنشینید و پاهایتان را به صورت کشیده به جلو دراز کنید سپس دستهایتان را آرام آرام دراز کرده و شصت پاها را بگیرید.
در حین اینکار، تنفس آرام را نیز فراموش نکنید و هنگامیکه شست پای چپ خود را گرفته اید و آنرا محکم روی زمین نگه داشته اید، زانوی راست خود را خم کنید و انگشتان پای راست را به آرامی به سمت گوش راست خود نزدیک کنید.
تمرین کماندار ۲ : فرض کنید که یک کماندار هستید و پای چپتان یک کمان است، که آنرا ثابت نگه داشتید و با دست راست می خواهید شلیک کنید.
در همین حالت بمانید (تا زمانی که خسته شدید) و سعی کنید تمرکز و تنفس آرام را حفظ کنید سپس آرام آرام به وضیعت اول باز گردید و چند لحظه‌ای استراحت کنید بعد اینکار را دومرتبه، اما با پای دیگر تکرار کنید.
این وضعیت به شما کمک میکند تا عضلات پشت بدن خود را تقویت کنید ، همچنین این تمرین باعث میشود تا ستون مهره‌های شما انعطاف پذیر شوند.
از مزایای دیگر تمرین کمان میتوان به باز شدن قفسه سینه و کمک به تنفس بهتر اشاره کرد ، برای تمرین این وضعیت، ابتدا برروی زمین (روی شکم) دراز بکشید و پاها را کمی از هم باز کنید و دستهایتان را دو طرف بدن قرار دهید.
تنفس آرام را حفظ کنید ، زانوها را خم کنید تا کف پاهایتان به پشت نزدیک شوند بعد دست هایتان را آرام به عقب ببرید و پاهایتان را از مچ بگیرید ، سپس با دستها، پاهایتان را به عقب بکشید و آرام تنفس کنید و در این حین سعی کنید تمرکز کنید و اصلا عجله نکنید.
تا جایی که احساس خستگي نکرده‌اید در این وضعیت بمانید بعد چند لحظه استراحت کنید و دوباره به تمرین این وضعیت ادامه دهید.
عضو شويد
عضويت سريع